Αναζητώντας το εμπλουτισμένο ουράνιο του Ιράν: Οι φόβοι και οι αντικρουόμενες πληροφορίες

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι ολόκληρο το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν χτυπήθηκε σημαντικά από τις αμερικανικές και τις ισραηλινές επιδρομές και ότι θα δυσκολευτεί να παράγει γρήγορα επιπλέον πυρηνικά καύσιμα, εκτιμούν οι συντάκτες των New York Times.

Αντικρουόμενες πληροφορίες

Ωστόσο, οι αμερικανικές υπηρεσίες πληροφοριών είχαν εκτιμήσει εδώ και καιρό ότι, το Ιράν γνωρίζοντας την πιθανότητα επίθεσης στις πυρηνικές του εγκαταστάσεις, θα προσπαθούσε να μετακινήσει το απόθεμα εμπλουτισμένου ουρανίου που διέθετε είτε για να το διατηρήσει ως μοχλό πίεσης στις διπλωματικές διαπραγματεύσεις είτε για να το χρησιμοποιήσει στην κατασκευή βόμβας.

• Διαβάστε επίσης: Πού είναι το ουράνιο από το Φορντό; Η μετακίνηση και η δυσφροσύνη για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν

Σε συνέντευξη που παραχώρησε την περασμένη Κυριακή (22/06), λίγο μετά το αμερικανικό χτύπημα, ο αντιπρόεδρος των ΗΠΑ Τζ. Ντ. Βανς δήλωσε ότι Αμερικανοί αξιωματούχοι ήθελαν να μιλήσουν με το Ιράν σχετικά με το απόθεμα εμπλουτισμένου ουρανίου. Ωστόσο, την Πέμπτη (26/06) η κράτος Τραμπ απέρριψε την επίνοια ότι το Ιράν είχε καταφέρει να μεταφέρει το εμπλουτισμένο ουράνιο πριν την αμερικανική επίθεση.

Ο αντιπρόεδρος των ΗΠΑ Τζέι Ντι Βανς

AP Photo/Julia Demaree Nikhinson

«Τα αυτοκίνητα και τα μικρά φορτηγά στο σημείο ήταν εργατών σκυροδέματος που προσπαθούσαν να καλύψουν την κορυφή των φρεατίων. Τίποτα δεν αφαιρέθηκε από τις εγκαταστάσεις. Θα χρειαζόταν πολύς χρόνος. Είναι πολύ επικίνδυνο και πολύ βαρύ και δύσκολο να μετακινηθεί!», έγραψε ο Ντόναλντ Τραμπ σε ανάρτησή του στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.

Τόσο η Καρολάιν Λίβιτ, γραμματέας Τύπου του Λευκού Οίκου, δήλωσε ότι οι αμερικανικές υπηρεσίες πληροφοριών παρακολουθούσαν στενά τις ιρανικές πυρηνικές εγκαταστάσεις και ότι «δεν υπήρχε καμία φανέρωση προς τις Ηνωμένες Πολιτείες ότι κάποιο από αυτό το εμπλουτισμένο ουράνιο μετακινήθηκε πριν από την επίθεση» όσο και ο υπουργός Άμυνας των ΗΠΑ Πιτ Χέγκσεθ δήλωσε την Πέμπτη (26/06) ότι δεν γνώριζε καμία πληροφορία που να υποδηλώνει ότι το Ιράν είχε μετακινήσει μέρος του ουρανίου υψηλού εμπλουτισμού του για να το προστατεύσει από αμερικανικές επιθέσεις, όπως μεταδίδει το πρακτορείο ειδήσεων Reuters.

• Διαβάστε επίσης: Γιατί το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν είναι απαιτείται για την ταυτότητά του

Αμερικανοί αξιωματούχοι λένε ότι οι πληροφορίες που έχουν συλλεχθεί ως στιγμής για το απόθεμα είναι αντιφατικές. Οι αμερικανικές πληροφορίες που συλλέχθηκαν για Ιρανούς αξιωματούχους δείχνουν ότι έχουν διαφορετικές αντιλήψεις για την μοιρογράφημα του αποθέματος, δήλωσαν Αμερικανοί αξιωματούχοι.

Δορυφορική εικόνα δείχνει τις ζημιές που υπέστη η πυρηνική εγκατάσταση στο Ισφαχάν του Ιράν, μετά τα αμερικανικά πλήγματα.

Maxar Technologies via AP

Και τμήματα της πυρηνικής εγκατάστασης στη Νατάνζ, όπου πιστεύεται ότι φυλασσόταν μέρος του ουρανίου, υπέστησαν ζημιές, αλλά δεν καταστράφηκαν, είτε από τις αμερικανικές είτε από τις ισραηλινές επιθέσεις, δήλωσαν αξιωματούχοι.

Ως αποτέλεσμα, η κοινότητα των μυστικών υπηρεσιών δεν έχει επιπλέον καταλήξει σε οριστικό συμπέρασμα σχετικά με το πόσα έχουν διατηρήσει οι Ιρανοί, σύμφωνα με άτομα που έχουν ενημερωθεί για τα ευρήματα.

Αγνοείται η μοιρογράφημα του εμπλουτισμένου ουρανίου

Μετά από μια απόρρητη ενημέρωση της Γερουσίας χθες, Πέμπτη (26/06), οι Ρεπουμπλικάνοι νομοθέτες τόνισαν ότι η καταστροφή ή η κατάσχεση του αποθέματος δεν ήταν μέρος της στρατιωτικής αποστολής των ΗΠΑ. Ο γερουσιαστής Λίντσεϊ Γκράχαμ, Ρεπουμπλικάνος της Νότιας Καρολίνας, δήλωσε ότι οι τοποθεσίες υπέστησαν σοβαρές ζημιές, αλλά ότι «δεν ήθελε ο πλανήτης να πιστεύει ότι το πρόβλημα έχει τελειώσει, διατί δεν έχει τελειώσει».

«Δεν γνωρίζω πού βρίσκονται οι 900 λίβρες εμπλουτισμένου ουρανίου, αλλά δεν ήταν μέρος του στόχου που είχε τεθεί για αρκετά χρόνια», είπε στους δημοσιογράφους.

Υπάρχει επίσης σύγχυση σχετικά με το πού βρισκόταν αρχικά το απόθεμα. Ο Ντ. Τραμπ έχει υπονοήσει ότι βρισκόταν στο Φορντό. Άλλοι έχουν πει ότι ένα μέρος βρισκόταν στις εγκαταστάσεις της Νατάνζ. Ο Διεθνής Οργανισμός Ατομικής Ενέργειας (ΔΟΑΕ) έχει δηλώσει ότι το μεγαλύτερο μέρος του αποθέματος βρισκόταν στην πυρηνική εγκατάσταση της Ισφαχάν. Ορισμένοι ειδικοί έχουν υπονοήσει ότι το Ιράν έχει διασκορπίσει το απόθεμα του εμπλουτισμένου ουρανίου.

Αυτή η δορυφορική εικόνα που παρέχεται από την Maxar Technologies δείχνει οχήματα στις εγκαταστάσεις εμπλουτισμού Fordo στο Ιράν την Παρασκευή 20 Ιουνίου 2025.

Maxar Technologies via AP

Ο ασαφής διευθυντής του ΔΟΑΕ δήλωσε ότι οι Ιρανοί είπαν στους επιθεωρητές του Διεθνή Οργανισμού ότι σχεδίαζαν να μετακινήσουν το υλικό εάν πίστευαν ότι απειλείται. Ήταν αποθηκευμένο σε δοχεία αρκετά μικρά, είπε, όθεν να χωράνε «στο πορτμπαγκάζ ενός συνηθισμένου αυτοκινήτου».

Τις ημέρες πριν από την αμερικανική επίθεση με πυραύλους κρουζ στην Ισφαχάν, υπήρχαν στοιχεία για οχήματα που μετέφεραν κάτι προς ή από αυτά τα εργαστήρια. Αξιωματούχοι του ΔΟΑΕ λένε ότι, δεδομένου ότι αυτό το απόθεμα ουρανίου εμπλουτισμένου κατά 60% ήταν το πιο πολύτιμο εθνικό απόθεμα του Ιράν και δεν θα ήταν λογικό το Ιράν να το αφήσει όλο σε ένα μέρος.

ΔΟΑΕ: Το Ιράν εξακολουθεί να ελέγχει μεγάλο απόθεμα

Ο Ραφαέλ Μαριάνο Γκρόσι, ασαφής διευθυντής του ΔΟΑΕ, εμμένει στην άποψή του ότι ένα μεγάλο μέρος αυτού του καυσίμου που είναι ωσπεράν κατάλληλο για πυρηνικές όπλα παραμένει υπό τον έλεγχο του Ιράν.

«Δεν ξέρω αν το μετέφεραν όλο. Αλλά τα στοιχεία δείχνουν ότι μετέφεραν μεγάλο μέρος του», δήλωσε νωρίτερα αυτή την εβδομάδα.

Ευρωπαίοι αξιωματούχοι δήλωσαν την Πέμπτη (26/06) ότι οι προκαταρκτικές τους εκτιμήσεις ήταν επίσης ότι το Ιράν είχε μετακινήσει το απόθεμα, αν και αξιωματούχοι προειδοποίησαν ότι αυτά ήταν πρώιμα συμπεράσματα και ότι η ακριβής τοποθεσία του ουρανίου ήταν αβέβαιη.

Οι εγκαταστάσεις εμπλουτισμού ουρανίου της Νατάνζ

AP Photo/Vahid Salemi, File

Άλλοι Δυτικοί αξιωματούχοι επιβεβαίωσαν την εκτίμηση κορυφαίων Αμερικανών αξιωματούχων των μυστικών υπηρεσιών την Τετάρτη (25/06) ότι θα μπορούσαν να περάσουν χρόνια πριν αυτές οι εγκαταστάσεις καταστούν ξανά πλήρως λειτουργικές. Το κρίσιμο σημείο είναι ότι οι φυγοκεντρητές στο Φορντό που είναι απίθανο να λειτουργούν, γεγονός που καθιστά πιο δύσκολο τον περαιτέρω καθαρισμό των αποθεμάτων του, σύμφωνα με νυν και πρώην αξιωματούχους.

Εκτός από τις ζημιές στους φυγοκεντρητές, ο υπουργός Εξωτερικών Μάρκο Ρούμπιο, μιλώντας στη σύνοδο κορυφής του ΝΑΤΟ στη Χάγη την Τετάρτη (25/06), δήλωσε ότι η καταστροφή της εγκατάστασης στην Ισφαχάν είχε επηρεάσει την ικανότητα του Ιράν να μετατρέψει το εμπλουτισμένο ουράνιο σε όπλο. Η εγκατάσταση μετατρέπει το εμπλουτισμένο ουράνιο σε στερεά υλικά και, τελικά, σε μέταλλο που μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την κατασκευή πυρηνικής βόμβας ή πυρηνικής κεφαλής.

Το μέλλον του πυρηνικού προγράμματος του Ιράν

Αλλά ενώ το συνολικό πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν και η ικανότητά του να παράγει νέο καύσιμο έχουν πιθανώς υποχωρήσει σημαντικά, το πόσο γρήγορα η χώρα θα μπορούσε να κατασκευάσει μια βόμβα είναι ένα άλλο ερώτημα.

Γυναίκα στο Ιράν περπατά δίπλα σε αφίσα με πυραύλους

(AP Photo/Vahid Salemi)

Σε ωσπεράν 2 εβδομάδες μαχών, το Ισραήλ σκότωσε αρκετούς Ιρανούς πυρηνικούς επιστήμονες. Αλλά αν επιβιώσουν αρκετοί, το Ιράν θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει ένα κρυφό απόθεμα για να τρέξει προς την κατασκευή ενός όπλου. Αυτό θα σήμαινε ότι η ικανότητα του Ιράν να κατασκευάσει μια ακατέργαστη βόμβα θα μειωνόταν μόνο λίγους μήνες αργότερα, επιπλέον και αν το ευρύτερο πρόγραμμά του υπέστη σοβαρότερες ζημιές.

Ο βουλευτής Τζιμ Χάιμς από το Κονέκτικατ, ο κορυφαίος Δημοκρατικός στην Επιτροπή Πληροφοριών της Βουλής των Αντιπροσώπων, δήλωσε ότι το ζήτημα του αποθέματος είναι κρίσιμο.

«Η εξάλειψη των τοποθεσιών δεν σημαίνει τίποτα, αν οι Ιρανοί κατάφεραν να μεταφέρουν αρκετό ουράνιο 60%, φυγοκεντρητές και άλλα εργαλεία οπλισμού για να κατασκευάσουν μια βόμβα σε κάποια πιθανώς άγνωστη τοποθεσία. Το σύστημα μπορεί να είναι άθλιο, αλλά δεν είναι ηλίθιο, και αυτά τα πράγματα μπορούν να μεταφερθούν σχετικά εύκολα», έγραψε στο Χ.