Είκοσι κρίσιμοι μήνες

Τον Σεπτέμβριο του 2023 συνήλθε στο Ριάντ η κοινή σύνοδος κορυφής του Αραβικού Συνδέσμου και της Ισλαμικής Διάσκεψης με κυρίαρχο θέμα την προσέγγιση Ιράν-Σαουδικής Αραβίας.

Ολα τότε έμοιαζαν να πηγαίνουν κατ' ευχήν για την Τεχεράνη, η οποία μαζί με τους συμμάχους της -Συρία, Ιράκ, Νότιο Λίβανο και τους Χούτι στην Υεμένη- είχε βαρύνοντα ρόλο στη διαμόρφωση των περιφερειακών συσχετισμών και ισορροπιών.

Από την πρώτη στιγμή της επίθεσης της Χαμάς στο Ισραήλ η κυβέρνηση Νετανιάχου προσπάθησε να εμπλέξει μέσω της φιλοϊρανικής Χεζμπολάχ την Τεχεράνη σε μια διευρυμένη περιφερειακή σύρραξη. Οταν το φθινόπωρο του 2024 υπογράφηκε η κατάπαυση του πυρός μεταξύ Ισραήλ και Χεζμπολάχ δημιουργήθηκε η ψευδαίσθηση ότι το Ιράν απέφυγε την εμπλοκή του σε μια διευρυμένη περιφερειακή σύρραξη.

Την επόμενη μέρα της υπογραφής της εκεχειρίας άρχισε η προέλαση των τζιχαντιστών συμμάχων της Αγκυρας οι οποίοι μέσα σε μία εβδομάδα ανέτρεψαν τον Μπασάρ αλ Ασαντ στερώντας την Τεχεράνη από τον μοναδικό περιφερειακό της σύμμαχο. Η πτώση του Ασαντ δημιούργησε μια νέα περιφερειακή πραγματικότητα στο πλαίσιο της οποίας μια επίθεση του Ισραήλ κατά του Ιράν φαινόταν ότι δεν είχε πλέον απαγορευτικό κόστος.

Από τις πρώτες ώρες χθες έγινε σαφές ότι δεν πρόκειται για χειρουργικά πλήγματα κατά πυρηνικών εγκαταστάσεων αλλά για ένα συνολικό πλήγμα κατά των ενόπλων δυνάμεων του Ιράν.

Πέραν των αντιποίνων του Ιράν ζητούμενο παραμένει αν οι φιλοϊρανικές δυνάμεις στο Ιράκ θα πλήξουν στόχους στο Ισραήλ διευρύνοντας τη σύγκρουση.

Από την εποχή της επίσκεψης του Αιγύπτιου προέδρου Ανουάρ Σαντάτ στο Τελ Αβίβ το 1977 και την υπογραφή Συνθήκης Ειρήνης και κυρίως από την ανατροπή του σάχη στις αρχές του 1979, το Ιράν πρόβαλλε ως η μοναδική στρατηγικής σημασίας απειλή για το Ισραήλ.

Ασαφές και αβέβαιο είναι το ερώτημα αν το σιιτικό ισλαμικό καθεστώς του Ιράν αποσταθεροποιηθεί ή αν, αντίθετα, γίνει πόλος συσπείρωσης.