“Η Δίκη Ενός Σκύλου”: Η ταινία που πήρε τον Σκυλοφοίνικα στο Φεστιβάλ των Καννών… δεν κυνηγάει την ουρά της

Ο σκύλος στο εδώλιο και η ανθρωπότητα στο κλουβί της συνείδησης

Μια φορά κι έναν καιρό, σε ένα ήσυχο γαλλικό χωριό, ένας σκύλος έκανε αυτό που γνωρίζει καλύτερα: δάγκωσε όταν αισθάνθηκε απειλή· όχι για να κλέψει φαγητό, ούτε για να επιβάλει την κυριαρχία του. Και κάπως έτσι, ξεκίνησε ένα υπαρξιακό δικαστικό δράμα που έμοιαζε απίστευτο ότι θα εμπνεύσει μια κινηματογραφική ταινία, τη “Δίκη του Σκύλου” (Le Procès du Chien) της Laetitia Dosch, που κέρδισε τον ειδικό φιλοζωϊκό χρυσό Φοίνικα.

Αν νομίζετε ότι πρόκειται απλώς για μια ιστορία δικαστικής φιλοζωίας, αντικαταστήστε το νερό με τζιν στην ποτίστρα σας και αρχίστε να δαγκώνετε ρυθμικά ένα κόκκαλο όσο διαβάζετε για αυτή την πρωτότυπη ιστορία που δεν σταματάει να σε ξαφνιάζει ευχάριστα. Ο σκύλος δεν είναι μόνο κατηγορούμενος για… “μασέλωμα”. Είναι και το αντικείμενο μιας κοινωνικής σύγκρουσης που θα αναμετρηθεί από το #MeToo, τη φιλοσοφία, τη επιστήμη και το αιώνιο ερώτημα: είναι ο σκύλος “πρόσωπο” ή “πράγμα”; “Παιδί” ή “ζώο συντροφιάς”;

Το πραγματικό δάγκωμα πίσω από τη μυθοπλασία

Η Dosch (μπροστά και πίσω από την κάμερα) δεν έβγαλε από την κούτρα της αυτή την παράξενη ιστορία. Υπάρχει πράγματι καταγεγραμμένη υπόθεση σε γαλλόφωνο χωριό, όπου ένας σκύλος καταδικάστηκε (ή απείλησαν να τον καταδικάσουν) για την κακή του συμπεριφορά. Ακολούθησαν ανακοινώσεις, κείμενα σε εφημερίδες, διαδηλώσεις (υπέρ και κατά του κατηγορουμένου), ίσως και δάκρυα.

Σε αντίθεση με την ταινία, κανένας δικηγόρος δεν φώναξε «Ο σκύλος είναι αθώος!», ούτε υπήρχαν εκπαιδευτές σκύλων που ερμήνευσαν σαν επίκουροι σε διαλέξεις πως ερμηνεύονται οι συμπεριφορές του σκύλου. Αυτά, αγαπητοί ζωόφιλοι, τα πρόσθεσε η τέχνη. Και καλά έκανε.

Ένοχος ο σκύλος ή εμείς;

Στην ταινία, ο σκύλος δικάζεται περίπου σαν κακοποιητικός πρώην γκόμενος, με χιλιομασημένα επιχειρήματα όπως “Δάγκωνε αποκλειστικά γυναίκες… άρα είναι μισογύνης!”… και κακά τα ψέματα· τέτοιες ανοησίες διαβάζουμε με την πρώτη ευκαιρία όταν ανοίγουμε στα social media μας σε post σκληροπυρηνικών ζωόφιλων και… απλών ζώων που δείχνουν τα δόντια τους αμφότεροι. Ας το δούμε λογικά! Αν τα ζώα ήταν σε θέση να επιλέγουν στόχους με βάση φύλο (που ίσως έχει μια κάποια βάση αν αναλογιστούμε την οσμική τους ικανότητα), δεν θα ήταν πλέον ζώα, θα ήταν τρομερά μπερδεμένοι άνθρωποι.

Ζούμε όμως σε μια κοινωνία που αρέσκεται να τιθασεύει κάθε τι όμορφα άγριο -ή έστω λιγότερα ανθρωπόμορφο- που για τυον ένα ή τον άλλο λόγο, θέλουμε όχι απλώς να θαυμάζουμε όσα περιλαμβάνει το DNA του, αλλά να το προσαρμώσουμε στοσυντροφικό ή κοινωνικό μας διαμερισματικό οίκημα. Θέλουμε τα ζώα μας «αγαθά», «ήρεμα» και ταυτόχρονα ανθρώπινα, γιατί “αν πατήσουν τη λάθος ουρά”, τότε είναι καταδικαστέα που δεν υπάκουσαν “τον ανθρώπινο νόμο”.

Υπερασπίζοντας τους σκύλους, όχι τις ανθρώπινες προβολές

Ο σκύλος της ταινίας είναι ένας καθρέφτης, ελαφρώς διαθλαστικός, για να υποβοηθήσει όσα συντηρούν την παραβολική θέση της τέχνης. Σε αυτή την ταινία, η ανθρώπινη αμηχανία απέναντι στο μη-ανθρώπινο, είναι μια κάποια υποκρισία. 

Σκεφτείτε το: ζητάμε ενσυναίσθηση από τα ζώα, αλλά δεν μπορούμε να φανταστούμε έναν σκύλο που νιώθει. Ζητάμε δικαιοσύνη, αλλά δεν μπορούμε να πούμε αν αυτή είναι για το «θύμα» ή για το φόβο μας.

Η ταινία ρίχνει γλυκό φως σε όλο αυτό το γαϊτανάκι της ανθρώπινης ανοησίας, με χιούμορ, τρυφερότητα και σοβαρό βλέμμα σε κάτι που μοιάζει γελοίο, αν δεν είσαι μέτοχος του προβλήματος.

Σκύλος ενοχοποιημένος – Άνθρωπος αποστασιοποιημένος

Οι πραγματικές υποθέσεις που ενέπνευσαν την ταινία, όπως αυτή της Elisa Pilarski (θα ακολουθήσει κείμενο σχετικά με την υπόθεση που κάποιοι υποστηρίζουν ότι ενέπνευσε την τρίτη πράξη της ταινίας), θυμίζουν ότι πίσω από κάθε «κακό σκύλο» υπάρχει ένας άνθρωπος: ιδιοκτήτης, γείτονας, κοινωνία. Αν το σκυλί είναι επικίνδυνο, δεν είναι γιατί το διάλεξε. Είναι γιατί το μεγάλωσαν κάπως, το αγνόησαν, ή το πλήγωσαν. Στο τέλος της μέρας, δεν χρειάζεται να φτάσουμε σε “φιλοσοφικό δικαστήριο” για να καταλάβουμε πως τα ζώα δεν είναι αντικείμενα. Είναι ζωντανά πλάσματα με φόβους, ένστικτα και ανάγκες. Όχι άγιοι, αλλά ούτε και εγκληματίες.

“Η Δίκη ενός Σκύλου” μας ζητά να διασκεδάσουμε με την ανθρώπινη έπαρση και των δύο μεριών της υποστήριξης στο δικαστήριο, να σκεφτούμε και –κυρίως– να αναλογιστούμε τι σημαίνει να είσαι δίκαιος, όχι μόνο με τους άλλους ανθρώπους, αλλά και με εκείνους που δεν έχουν φωνή… ή μάλλον… έχουν φωνή, απλώς γαβγίζουν περισσότερο από ότι δαγκώνουν.

Την επόμενη φορά που θα δείτε έναν σκύλο να δείχνει τα δόντια του, θυμηθείτε: μπορεί να λέει «άσε με ήσυχο», όχι «θα σε δαγκώσω». Άλλωστε, ένας σκύλος στο εδώλιο μπορεί να έχει το τεκμήριο της αθωότητας. Εμείς όμως μπορούμε;

Διάβασε όλες τις ειδήσεις μας στο Google
Κάνε like στη σελίδα μας στο Facebook
Ακολούθησε μας στο Twitter
Κάνε εγγραφή στο κανάλι μας στο Youtube
Γίνε μέλος στο κανάλι μας στο Viber

Προσοχή! Επιτρέπεται η αναδημοσίευση των πληροφοριών του παραπάνω άρθρου (όχι αυτολεξεί) ή μέρους αυτών μόνο αν:
– Αναφέρεται ως πηγή το ertnews.gr στο σημείο όπου γίνεται η αναφορά.
– Στο τέλος του άρθρου ως Πηγή
– Σε ένα από τα δύο σημεία να υπάρχει ενεργός σύνδεσμος