Ο κίνδυνος σεισμού και η αποτυχία της Google

Η νέα ισχυρότατη σεισμική δόνηση στην Ρωσία, μας φέρνει μνήμες τρόμου, ανησυχίας και λύπης αλλά και την σκέψη τι γίνεται με τις προσπάθειες πρόβλεψης ή έγκαιρης προειδοποίησης σεισμού.

Ακόμη και μερικά δευτερόλεπτα θα μπορούσαν να είναι σωτήρια για να καλυφθείς να κρυφτείς ή να βγεις από ένα επικίνδυνο σημείο όταν φτάσει εγκαίρως μια ισχυρή προειδοποίηση.

Αυτή τη στιγμή η πρόγνωση σεισμών με ακρίβεια αποτελεί ένα από τα πιο πολύπλοκα επιστημονικά προβλήματα που πολλές φορές μάλιστα προκαλεί και έντονες αντιπαραθέσεις μεταξύ των επιστημόνων ακόμα και παγκοσμίως.

Κυριότερα αντικείμενα των αντιπαραθέσεων η προβλεψιμότητα των σεισμών, η πιθανότητα «μεγασεισμών» και οι καλύτεροι τρόποι επικοινωνίας των κινδύνων σεισμού στο κοινό.

Η νέα δόνηση πάντως των 8,8 βαθμών της κλίμακας ρίχτερ ήρθε μόλις μερικές ημέρες μετά την «συγγνώμη» της Google για την αποτυχία της να προειδοποιήσει 10 εκατομμύρια πολίτες για την σφοδρότητα του σεισμού στην Τουρκία το 2023. Ο τραγικός απολογισμός του διπλού φονικού σεισμού ήταν τότε πάνω από 55.000 νεκροί και 100.000 τραυματίες.

Η συζήτηση γύρω από την πιθανότητα ακριβούς πρόβλεψης σεισμών είναι θυελλώδης. Μερικοί επιστήμονες πιστεύουν ότι με βελτιωμένη κατανόηση και τεχνολογία, οι βραχυπρόθεσμες προβλέψεις (ημέρες ή εβδομάδες νωρίτερα) μπορεί να γίνουν εφικτές, ενώ άλλοι κρατούν τις επιφυλάξεις τους, υποστηρίζοντας ότι οι σεισμοί είναι εγγενώς απρόβλεπτοι.

Μια από τις σημαντικότερες αντιπαραθέσεις παγκοσμίως ήταν η διαμάχη των Akitsune Imamura και Fusakichi Omori στην Ιαπωνία. Στις αρχές του 20ού αιώνα συμμετείχαν σε μια συζήτηση που πήρε παγκόσμιες διαστάσεις σχετικά με την περιοδικότητα των σεισμών, με τον Imamura να προτείνει έναν κύκλο 100 ετών για τους μεγάλους σεισμούς στο Τόκιο.

Στην ουσία, ενώ η βραχυπρόθεσμη πρόβλεψη παραμένει ασαφής, οι επιστήμονες αναπτύσσουν μεθόδους για μακροπρόθεσμη πρόβλεψη με τον εντοπισμό περιοχών υψηλού κινδύνου για δεκαετίες. Η πρόβλεψη βάση των πιθανοτήτων αποτελεί επίσης θέμα συνεχούς συζήτησης.

Φυσικά σε όλα αυτά προσθέτει στοιχεία και η τεχνολογία που έχει προχωρήσει αρκετά. Όμως και πάλι τα ερωτήματα αλλά και τα κενά είναι πολλά. Στο «παιχνίδι» μπαίνουν προηγμένοι αισθητήρες και υπολογιστικά προγράμματα, για τη βελτίωση της πρόβλεψης σεισμών αλλά και την κατανόηση της συμπεριφοράς των ρηγμάτων. Και φυσικά η τεχνητή

νοημοσύνη που έρχεται να παίξει τον ρόλο της παντού. Τις τελευταίες δεκαετίες έχει μάλιστα προχωρήσει αρκετά η μελέτη παρελθόντων σεισμών για την κατανόηση μελλοντικών κινδύνων.

Το σύστημα της Google λειτουργεί σε συνεργασία με τα κινητά που χρησιμοποιούν λειτουργικό Android. Είναι λοιπόν σε θέση να ανιχνεύσει δονήσεις από έναν τεράστιο αριθμό κινητών τηλεφώνων .Επειδή οι σεισμοί «κινούνται» σχετικά αργά στη γη, μπορεί στη συνέχεια να σταλεί μια προειδοποίηση. Η πιο σοβαρή προειδοποίηση της Google ονομάζεται “Take Action”, η οποία ενεργοποιεί έναν δυνατό συναγερμό στο τηλέφωνο ενός χρήστη – παρακάμπτοντας τη ρύθμιση “Μην ενοχλείτε” – και καλύπτοντας την οθόνη του.

Αυτή είναι η προειδοποίηση που υποτίθεται ότι πρέπει να αποστέλλεται στους ανθρώπους όταν ανιχνεύεται δόνηση που θα μπορούσε να απειλήσει την ανθρώπινη ζωή. Το συγκεκριμένο σύστημα έχει επίσης μια λιγότερο σοβαρή προειδοποίηση “Να είστε σε εγρήγορση”, σχεδιασμένη να ενημερώνει τους χρήστες για πιθανή μικρότερη δόνηση – μια προειδοποίηση που δεν παρακάμπτει μια συσκευή που είναι ενεργοποιημένη στη λειτουργία “Μην ενοχλείτε”.

Στον σεισμό της Τουρκίας όμως η αυστηρή προειδοποίηση δεν κατάφερε να φτάσει εκεί που έπρεπε, όταν έπρεπε. Η ειδοποίηση “Λάβετε δράση” ήταν ιδιαίτερα σημαντική στην περιπτωση της Τουρκίας το 2023 και του διπλού φονικού σεισμού που «χτύπησε» στις 4:17 τα ξημερώματα, όταν πολλοί χρήστες θα κοιμόντουσαν. Μόνο αυτή η ειδοποίηση θα μπορούσε να είχε ξυπνήσει τους χιλιάδες πολίτες. Την έλαβαν όμως μόλις 496 άνθρωποι αντί των εκατομμυρίων που έπρεπε.

Δεν ήταν αυτό όμως το μοναδικό λάθος του συστήματος. Πριν από μερικούς μήνες, τον Φεβρουάριο, εστάλη ένας λάθος προειδοποιητικό μήνυμα στην Βραζιλία προκαλώντας αναστάτωση χωρίς να υπάρχει λόγος. Χρήστες Android smartphone στις πολιτείες Σάο Πάολο και Ρίο ντε Τζανέιρο έλαβαν ειδοποιήσεις για σεισμούς στις περιοχές Ουμπατούμπα και Μπαϊξάδα Σαντίστα γύρω στις 2 π.μ. Ωστόσο, η Πολιτική Άμυνα του Σάο Πάολο διευκρίνισε ότι δεν είχε εκδώσει ειδοποιήσεις και δεν είχε γνώση για σεισμούς εκείνη την ημέρα. Η Google ζήτησε και τότε συγγνώμη για τις λανθασμένες ειδοποιήσεις, αναφέροντας ότι το σύστημα είχε εντοπίσει ενδείξεις δραστηριότητας στα ανοικτά των ακτών του Σάο Πάολο, γεγονός που οδήγησε στην αποστολή ειδοποιήσεων στους τοπικούς χρήστες. Αποφάσισε να αναστείλει την λειτουργία του στη Βραζιλία, όμως το σύστημα συνεχίζει να λειτουργεί στον υπόλοιπο κόσμο.

Είναι λοιπόν ή όχι εφικτή μια έγκαιρη πρόβλεψη ή προειδοποίηση μεγάλου σεισμικού κινδύνου. Δεν μπορεί να αμφισβητήσει κανείς ότι οι σχετικοί επιστήμονες προσπαθούν όμως μάλλον έχουμε δρόμο ακόμα. Ελπίζουμε να μην είναι μεγάλη η διαδρομή.