Politico: Μαγειρεμένα τα στατιστικά της Βουλγαρίας για να μπει στο ευρώ;

Αμφιβολίες για τον τρόπο που η Βουλγαρία τιθάσευσε αιφνιδίως τον πληθωρισμό για να πετύχει την ένταξή της στο ευρώ (επανα)διατυπώνει σε ρεπορτάζ του το Politico.

Το πρώτο ανησυχητικό σημάδι ήλθε τον περασμένο Απρίλιο, όταν η χώρα ανακοίνωσε (πολύ… διακριτικά) μια απρόσμενη μείωση κατά 82,8% στα τέλη νοσοκομειακής περίθαλψης. Ακόμη και οι παρουσιαστές της κρατικής τηλεόρασης παραδέχτηκαν πως οι λόγοι αυτής της κίνησης παραμένουν μυστήριο. Τι ακριβώς είχε κατά νου η βουλγαρική κυβέρνηση;

Η Σόφια πέρασε το τεστ του κριτηρίου του πληθωρισμού «παρά τρίχα» και η πτώση στα κόστη υγειονομικής περίθαλψης έπαιξε ζωτικό ρόλο γι’ αυτό, αναφέρει το Politico.

Όμως αυτή η μείωση των δαπανών υγείας έστρεψε την προσοχή πολλών στον έλεγχο που ασκεί η Βουλγαρία σε τιμές που καθορίζονται από το κράτος και το πώς αυτές επηρεάζουν τους δείκτες τιμών καταναλωτή.

Πληθωρισμός υπό… κρατικό έλεγχο

«Ο μόνος λόγος που η Βουλγαρία έχει περάσει τον πήχυ του πληθωρισμού είναι, αν κοιτάξει κανείς τα στοιχεία, οι τιμές που ελέγχονται από το κράτος», δήλωσε στο Politico αξιωματούχος της βουλγαρικής κυβέρνησης που γνωρίζει τα δεδομένα. «Είναι ευρέως γνωστό ότι τα στατιστικά στοιχεία προσαρμόστηκαν ώστε να δείχνουν αποτελέσματα πιο ευνοϊκά από την πραγματικότητα, ιδιαίτερα σε τομείς όπως οι ταχυδρομικές υπηρεσίες, οι μεταφορές και η υγεία.»

Μειώσεις υπήρξαν και στα εισιτήρια των σιδηροδρόμων (πάνω από 9%), ενώ οι ταχυδρομικές χρεώσεις μειώθηκαν σχεδόν το ίδιο. Συνολικά, οι μειώσεις στις κρατικά καθορισμένες τιμές βοήθησαν να υποχωρήσει ο ερμονισμένος δείκτης τιμών καταναλωτή (HICP) κατά 1,2 ποσοστιαίες μονάδες τον Απρίλιο σε σχέση με τον Μάρτιο, φέρνοντας τη Βουλγαρία εντός των απαιτούμενων ορίων.

Ο Στιβ Χάνκε (Steve Hanke), καθηγητής εφαρμοσμένης οικονομίας στο Πανεπιστήμιο Johns Hopkins και οικονομολόγος που σχεδίασε το νομισματικό συμβούλιο της Βουλγαρίας στα τέλη της δεκαετίας του 1990, εξέφρασε επίσης ανησυχίες.

«Πιστεύω υπάρχει μεγάλη πιθανότητα τα δεδομένα του πληθωρισμού να έχουν χειραγωγηθεί», είπε στο Politico. «Με βάση την εμπειρία μου ως σύμβουλος του προέδρου της Βουλγαρίας (1997–2002) και τις παρατηρήσεις μου για τους μηχανισμούς γύρω από την αίτηση της Βουλγαρίας να ενταχθεί στη ζώνη του ευρώ, δεν θα εμπιστευόμουν στοιχεία πληθωρισμού που έχουν παρουσιαστεί τόσο εύκολα.»

Παρενέργειες

Οποιαδήποτε συζήτηση για τα στατιστικά που χρησιμοποιήθηκαν για να δεθεί πιο σφιχτά ο πρώην σοβιετικός δορυφόρος στην «καρδιά» της ΕΕ, είναι πάντως πολιτικά φορτισμένη. Φιλορώσοι και αντι-ευρωπαϊστές πολιτικοί κατηγορούν εδώ και καιρό τη βουλγαρική κυβέρνηση για «μαγείρεμα» των αριθμών ώστε να μπει η χώρα στην ευρωζώνη πριν καν να είναι έτοιμη.

Από την πλευρά της, η κυβέρνηση της Βουλγαρίας απαντά ότι η ξαφνική αλλαγή στις νοσοκομειακές τιμές δεν συνδέεται με τη σκοπούμενη σύγκλιση κριτηρίων που απαιτεί η ένταξη προς το ευρώ.

Για να περάσει την αξιολόγηση για το ενιαίο νόμισμα, ο πληθωρισμός της Βουλγαρίας έπρεπε να βρίσκεται σε απόκλιση 1,5 ποσοστιαίας μονάδας από το μέσο όρο των τριών κρατών-μελών της ΕΕ με τους χαμηλότερους ρυθμούς πληθωρισμού.

Οι οικονομολόγοι εκτιμούν ότι η μόνο η μείωση στις τιμές νοσοκομειακής περίθαλψης αφαίρεσε 0,89 ποσοστιαίες μονάδες από τον συνολικό ετήσιο πληθωρισμό, που ανήλθε στο 2,7%, περνώντας οριακά το όριο εισόδου στο ευρώ.

«Η πτώση του ετήσιου πληθωρισμού τον Απρίλιο 2025 οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στη σημαντική μείωση των νοσοκομειακών τιμών», ανέφερε η Επιτροπή στην έκθεση σύγκλισης για τη Βουλγαρία.

Η Βουλγαρία θεωρείται εδώ και καιρό ισχυρή υποψήφια για ένταξη στο ευρώ λόγω των αυστηρών προϋπολογισμών της και της σύνδεσης του νομίσματός της με το ευρώ μέσω του νομισματικού συμβουλίου που ιδρύθηκε το 1997. Ωστόσο, ο πληθωρισμός τα τελευταία χρόνια έχει αποτελέσει εμπόδιο.

Συνολικά, η ανακοίνωση της Βουλγαρίας για τον πληθωρισμό τον Απρίλιο 2025 «έβγαλε» μέσο όρο 2,7% για την περίοδο Μαΐου 2024-Απριλίου 2025 σε σχέση με την αντίστοιχη περσινή περίοδο. Ανά τομέα, οι τιμές στις υπηρεσίες υγείας έπεσαν περισσότερο από οποιαδήποτε άλλη κατηγορία, μειωμένες κατά 11,5%.

Η χρηματοδότηση των νοσοκομείων

Κανείς δεν αμφισβητεί τη σημασία της μείωσης του κόστους νοσοκομειακής περίθαλψης στη μείωση των αριθμών πληθωρισμού, δεδομένου του βάρους τους στον δείκτη.

Το ερώτημα είναι τι σημαίνει αυτό στην πράξη: Ποιες επιπτώσεις θα έχει αυτή η μείωση του 82,8% στα βουλγαρικά νοσοκομεία που συχνά βρίσκονται σε κακή κατάσταση.

Στην πραγματικότητα, πάντως, το σύστημα υγείας της Βουλγαρίας είναι τόσο ανεπαρκές που πολλοί άνθρωποι ήδη πληρώνουν από την τσέπη τους.

«Παραπληροφόρηση και φήμες»

Το υπουργείο Οικονομικών της Βουλγαρίας αντέδρασε έντονα στις κατηγορίες ότι οι αλλαγές στις τιμές νοσοκομειακής περίθαλψης ήταν προϊόν ανησυχίας για εσπευσμένη ένταξη στο ευρώ, σημειώνοντας ότι η χώρα «ήταν πάντα ένας αξιόπιστος εταίρος στην παροχή στατιστικών οικονομικών πληροφοριών και δεν θα επιτρέψει σε καμία παραπληροφόρηση και φήμες να υπονομεύσουν την αξιοπιστία των θεσμών στη Βουλγαρία».

Η τελική απόφαση για την ένταξη της Βουλγαρίας -συμπεριλαμβανομένου του καθορισμού της ισοτιμίας μετατροπής– αναμένεται να ληφθεί στις 8 Ιουλίου.