«Σημείο χωρίς επιστροφή»: Ρεκόρ παραβιάσεων κατά παιδιών για τρίτη χρονιά

Την προηγούμενη χρονιά καταγράφηκε δραματική αύξηση στις παραβιάσεις κατά των παιδιών, σύμφωνα με την ετήσια έκθεση του Γενικού Γραμματέα OHE για τα Παιδιά και τις Ένοπλες Συγκρούσεις.

Συγκεκριμένα, το 2024 καταγράφηκαν και επαληθεύτηκαν από τα Ηνωμένα Έθνη 41.370 σοβαρές παραβιάσεις κατά παιδιών. Είναι ο «υψηλότερος αριθμός από τότε που άρχισαν να συντάσσονται οι εκθέσεις για τα Παιδιά στις Ένοπλες Συγκρούσεις». Πρόκειται για αύξηση 25% σε σχέση με το 2023, και τρίτο συνεχόμενο έτος με αυξανόμενο ποσοστό βίας.

22.495 παραβιάσεις διαπράχθηκαν εναντίον των ίδιων των παιδιών, ενώ οι υπόλοιπες είχαν ως στόχο  υποδομές, όπως σχολεία και ανθρωπιστική βοήθεια, που προορίζονται και χρησιμοποιούνται από παιδιά.

Αξίζει να σημειωθεί ότι η έκθεση αναφέρεται μόνο σε παραβιάσεις που μπορούν να επαληθευτούν ανεξάρτητα από τα Ηνωμένα Έθνη, πράγμα που σημαίνει ότι ο πραγματικός αριθμός των σοβαρών παραβιάσεων και των παιδιών που επηρεάζονται είναι πιθανότατα πολύ υψηλότερος.

«Θα έπρεπε να μαθαίνουν να διαβάζουν»

Η δραματική αύξηση στις παραβιάσεις κατά των παιδιών αποτυπώνει τόσο την επέκταση όσο και τη βαρβαρότητα των σύγχρονων συγκρούσεων, αλλά και τη συνεχή αποδυνάμωση των διεθνών ανθρωπιστικών κανόνων. Η έκθεση αναδεικνύει την επείγουσα ανάγκη η διεθνής κοινότητα να δράσει ώστε να σταματήσει η αυξανόμενη βία κατά των παιδιών σε ζώνες σύρραξης.

Η Ειδική Αντιπρόσωπος του Γεν. Γραμματέα Βιρτζίνια Γκάμπα χαρακτήρισε τα στοιχεία «καμπανάκι αφύπνισης» και προειδοποίησε ότι «βρισκόμαστε σε σημείο χωρίς επιστροφή».

«Οι κραυγές 22.495 αθώων παιδιών που θα έπρεπε να μαθαίνουν να διαβάζουν ή να παίζουν μπάλα — αλλά αντ’ αυτού αναγκάστηκαν να μάθουν πώς να επιβιώνουν από πυροβολισμούς και βομβαρδισμούς — θα πρέπει να μας κρατούν όλους ξύπνιους τη νύχτα», πρόσθεσε.

Η έκθεση

Οι επιβεβαιωμένες σοβαρές παραβιάσεις περιλαμβάνουν:

• 11.967 παιδιά νεκρά ή τραυματισμένα, η συχνότερη κατηγορία παραβιάσεων.
• 7.906 περιστατικά άρνησης ανθρωπιστικής πρόσβασης.
• 7.402 παιδιά που στρατολογήθηκαν ή χρησιμοποιήθηκαν από ένοπλες δυνάμεις ή ομάδες.

Επιπλέον καταγράφηκε αύξηση 17% στα παιδιά που υπέστησαν πολλαπλές σοβαρές παραβιάσεις, συνδυάζοντας συχνά απαγωγή, στρατολόγηση και σεξουαλική βία. Αυτή η σύγκλιση παραβιάσεων δείχνει κλιμάκωση της σκληρότητας και συστηματική εκμετάλλευση παιδιών σε πολλά θέατρα σύρραξης.

 Σύγχρονες τακτικές πολέμου με καταστροφικές συνέπειες για τα παιδιά

Η έκθεση υπογραμμίζει τις καταστροφικές επιπτώσεις των σύγχρονων τακτικών πολέμου. «Βαριοί βομβαρδισμοί, πυραυλικές επιθέσεις και η αδιάκοπη χρήση εκρηκτικών όπλων σε αστικές περιοχές έχουν μετατρέψει σπίτια και γειτονιές σε πεδία μάχης», σημείωσε η κ. Γκάμπα.

Τα εκρηκτικά όπλα, ανέφερε, ευθύνονται για το 25% των θανάτων ή τραυματισμών παιδιών.

Επιπλέον καταγράφηκε αύξηση 44% στις επιθέσεις σε σχολεία και αύξηση 34% στους βιασμούς και σεξουαλικές κακοποιήσεις παιδιών. Τα στοιχεία αυτά καταδεικνύουν την σκόπιμη στοχοποίηση πολιτικών υποδομών και τη χρήση της σεξουαλικής βίας ως όπλο πολέμου.

Οι χώρες που εμπνέουν ιδιαίτερη ανησυχία

Ο μεγαλύτερος αριθμός παραβιάσεων, 8.554, σημειώθηκε στο Ισραήλ και τα Κατεχόμενα Παλαιστινιακά Εδάφη. Ο αριθμός αυτός είναι υπερδιπλάσιος από τον αντίστοιχο στη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό (ΛΔΚ) που ακολυθεί στη λίστα των χωρών που αναδεικνύονται ως οι πλέον πληγείσες το 2024.

• Ισραήλ και Κατεχόμενα Παλαιστινιακά Εδάφη (ιδίως Γάζα)
• Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό
• Σομαλία
• Νιγηρία
• Αϊτή

Επιπλέον, καταγράφηκε επιδείνωση στον Λίβανο, τη Μοζαμβίκη και την Αϊτή, με ραγδαία αύξηση των σοβαρών παραβιάσεων.

Ιδιαίτερη ανησυχία προκαλεί η κράτηση παιδιών λόγω της πραγματικής ή υποτιθέμενης σύνδεσής τους με ένοπλες ομάδες.

Το 2024, 3.018 παιδιά τέθηκαν υπό κράτηση, αριθμός αυξημένος σε σχέση με προηγούμενα έτη. Η κ. Γκάμπα τόνισε ότι «τα παιδιά που απελευθερώνονται από ένοπλες δυνάμεις ή ομάδες πρέπει πρωτίστως να αντιμετωπίζονται ως θύματα» και κάλεσε για ενίσχυση προγραμμάτων αποκατάστασης.

Οι κυβερνήσεις αγνόησαν το διεθνές δίκαιο

Η έκθεση σημείωσε ότι ενώ οι μη κρατικοί φορείς έπαιξαν τεράστιο ρόλο στις παραβιάσεις κατά μεμονωμένων παιδιών, οι κυβερνητικοί φορείς ήταν οι κύριες δυνάμεις που ευθύνονται για τη δολοφονία και τον ακρωτηριασμό παιδιών, τις επιθέσεις σε σχολεία και νοσοκομεία και την άρνηση πρόσβασης σε ανθρωπιστικές οργανώσεις.

«Αντί να αναγνωρίζουν την ειδική προστασία που παρέχεται στα παιδιά, οι κυβερνήσεις και οι ένοπλες ομάδες σε όλο τον κόσμο αγνοούν κατάφωρα το διεθνές δίκαιο που ορίζει ως παιδί οποιοδήποτε άτομο κάτω των 18 ετών», δήλωσε η Βιρτζίνια Γκάμπα.

Η έκθεση απαριθμεί οκτώ χώρες των οποίων οι κυβερνητικές δυνάμεις παραβίασαν το διεθνές δίκαιο και διέπραξαν σοβαρές παραβιάσεις κατά παιδιών: η ΛΔΚ, το Ισραήλ, η Μιανμάρ, η Σομαλία, το Νότιο Σουδάν, το Σουδάν, η Συρία και η Ρωσία.

Θετικές εξελίξεις

Παρά τις αρνητικές τάσεις, η έκθεση επισημαίνει σημαντικά σημεία προόδου χάρη στη διεθνή εμπλοκή:

1) Πάνω από 16.500 παιδιά που συνδέονταν με ένοπλες δυνάμεις ή ομάδες έλαβαν προστασία ή υποστήριξη επανένταξης το 2024.

2) Από το 2005, πάνω από 200.000 παιδιά έχουν απελευθερωθεί παγκοσμίως.

3) Έχουν γίνει περίπου 40 δεσμευτικές πράξεις από μέρη σε συγκρούσεις (σχέδια δράσης, πρωτόκολλα, διμερείς διάλογοι).

Σημαντική επίσης εξέλιξη αποτελεί η υπογραφή σχεδίου δράσης με τον Συριακό Εθνικό Στρατό τον Ιούνιο 2024. Ως αποτέλεσμα της προόδου, το Ιράκ, το Πακιστάν και οι Φιλιππίνες θα αφαιρεθούν από την ατζέντα “Προστασία Παιδιών στις Ένοπλες Συγκρούσεις” το 2025.

Η έκθεση συνδέει άμεσα τη διεθνή απραξία με την αυξανόμενη σοβαρότητα των παραβιάσεων. Η κ. Γκάμπα προειδοποίησε ότι «όταν το επιτρέπουμε αυτό, δεν αποτυγχάνουμε απλώς να προστατεύσουμε τα παιδιά, τους στερούμε την ευκαιρία να μεγαλώσουν με ασφάλεια, να πάνε σχολείο και να ζήσουν με αξιοπρέπεια και ελπίδα».

«Μπροστά στον αριθμό-ρεκόρ παιδιών που υποφέρουν από τις συνέπειες συγκρούσεων που μπορούσαν να έχουν αποτραπεί το 2024, βρισκόμαστε αντιμέτωποι με μια επιλογή που ορίζει ποιοι είμαστε: να νοιαστούμε ή να στρέψουμε το βλέμμα μας», πρόσθεσε.

Τα στοιχεία του 2024 δείχνουν ανησυχητική εξέλιξη

1) Η αυξανόμενη μεταφορά των συγκρούσεων σε αστικό περιβάλλον φέρνει τις μάχες σε πυκνοκατοικημένες περιοχές.

2) Η αυξανόμενη ατιμωρησία υπονομεύει το διεθνές ανθρωπιστικό δίκαιο.

3) Η πολυπλοκότητα της εμπλοκής μη κρατικών δρώντων δυσχεραίνει τη λογοδοσία.

4) Η αποτυχία στην προστασία των παιδιών απειλεί με αποδόμηση θεμελιωδών διεθνών κανόνων.

Όπως αναφέρεται στην έκθεση αν δεν αναληφθεί άμεση δράση, τα ευρήματα δείχνουν ότι δεν πρόκειται για προσωρινή έξαρση, αλλά για εδραίωση της βίας κατά των παιδιών ως νέα «κανονικότητα» στις συγκρούσεις.

Με πληροφορίες από ΑΠΕ-ΜΠΕ