Το συγκλονιστικό ντοκιμαντέρ του Netflix για το Γκρένφελ αποκαλύπτει νέες αλήθειες

Ο Ομάρ Αλχάτζ Άλι θυμάται τη στιγμή που έφτασε στο Ηνωμένο Βασίλειο μαζί με τον αδελφό του, Μοχάμαντ, το 2014, αφήνοντας πίσω τον πόλεμο στη Ντεράα της Συρίας. «Ήμασταν τόσο χαρούμενοι που νιώθαμε ασφαλείς», λέει. «Πιστεύαμε πως θα έχουμε μια καλή ζωή εδώ». Μαζί με τον άλλο τους αδελφό, Χάσεμ, είχαν φτάσει στο Λονδίνο κυνηγημένοι από τον πόλεμο, χωρίς οικογένεια, χωρίς γνώση της γλώσσας. Αλλά είχαν ο ένας τον άλλον.

Οι 2 αδελφοί έμοιαζαν πολύ – ίδιες γενειάδες, ίδιο κούρεμα. «Μας μπέρδευαν συχνά», λέει ο Ομάρ. Σύντομα εγκαταστάθηκαν σε ένα διαμέρισμα στη δυτική πλευρά του Λονδίνου, στον Πύργο Γκρένφελ, όπου άρχισαν να χτίζουν τη ζωή τους από την αρχή. Εκεί έκαναν φίλους, μοιράζονταν μουσικές και μνήμες από την πατρίδα.

Αλλά στις 14 Ιουνίου 2017, όλα άλλαξαν. Η φωτιά που ξέσπασε στον πύργο στέρησε τη ζωή σε 72 ανθρώπους, ανάμεσά τους και του Μοχάμαντ, ο οποίος αποχωρίστηκε τον Ομάρ μέσα στο χέραβος και τις φλόγες, και τελικά πήδηξε στο κενό για να γλιτώσει. Η πυρκαγιά εξαπλώθηκε ταχύτατα λόγω του εύφλεκτου εξωτερικού επενδυτικού υλικού – επικάλυψη που είχε τοποθετηθεί για λόγους αισθητικής.

Στο νέο ντοκιμαντέρ του Netflix με τίτλο «Grenfell: Uncovered», η σκηνοθέτρια Ολαΐντ Σαντίκ φέρνει στην επιφάνεια τις διαδοχικές αποτυχίες που οδήγησαν στην τραγωδία. Η Σαντίκ, γεννημένη και μεγαλωμένη στο Λονδίνο, ένιωσε από την πρώτη στιγμή προσωπική σύνδεση με την υπόθεση. «Είχα μόλις ξεκινήσει την σταδιοδρομία μου στην tv και το σοκ ήταν τεράστιο», λέει. «Ήταν σαν σκηνή από ταινία – αλλά ήταν αληθινό».

Το ντοκιμαντέρ, παραγωγής Rogan Productions, εξετάζει με κριτικό βλέμμα την αποτυχία της τοπικής διοίκησης, της πυροσβεστικής υπηρεσίας, αλλά και των εταιρειών που προμήθευσαν τα υλικά. Ο δημοσιογράφος Πίτερ Άπς, που έχει γράψει πάνω από 1.000 άρθρα για την υπόθεση. «Ο πλανήτης πρέπει να γνωρίζει τι συνέβη και γιατί», λέει. «Η δικαιοσύνη απαιτεί ποινική ευθύνη».

Η ταινία παρουσιάζει ανατριχιαστικά στοιχεία – όπως εσωτερικά email από τον υπεύθυνο πωλήσεων της εταιρείας Arconic, Κλοντ Βερλ, που απαντά «ουπς» όταν του επισημαίνουν πόσο εύφλεκτο ήταν το υλικό τους. Η Σάρα Σιόμπεργκ, πρώην υπάλληλος της Arconic, μιλάει ανοιχτά στην κάμερα, υπογραμμίζοντας τον ρόλο που έπαιξε η απορρύθμιση στην κατασκευή του πύργου.

Η Σαντίκ λέει ότι η πλειοψηφία των ανθρώπων από τον επιχειρηματικό κόσμο αρνήθηκε να μιλήσει ή αγνόησε τις κλήσεις της ομάδας της. Αλλά το ντοκιμαντέρ κατάφερε, παρ' όλα αυτά, να καταγράψει την επισημασία της τραγωδίας – όχι μόνο ως ατύχημα, αλλά ως κοινωνικό έγκλημα.

Ο Μάρσιο Γκόμες, κάτοικος του πύργου, εξηγεί τη σχέση των ενοίκων με τον διαχειριστικό οργανισμό: «Μας φέρονταν σαν να μην μετράμε». Μετά τη φωτιά, ένας άλλος ένοικος, αιθιοπικής καταγωγής, κυνηγήθηκε από τον Τύπο ως που του προσφέρθηκε προστασία μαρτύρων από την αστυνομία.

Η ταινία δεν επικεντρώνεται μόνο στην απώλεια, αλλά και στη ανάμνηση και την αντίσταση. «Αυτό το ντοκιμαντέρ είναι η πραγματικότητα μας», λέει ο Ομάρ. «Δεν πρόκειται μόνο για το τραύμα, αλλά και για την επιμονή μας να θυμόμαστε. Δεν θέλω ο Μοχάμαντ και οι άλλοι να είναι μόνο αριθμοί».

Ο Άπς πιστεύει πως η ταινία μπορεί να αναζωπυρώσει τη δημόσια πίεση: «Όσο περισσότεροι γνωρίζουν, τόσο μεγαλύτερη θα είναι η δυσθυμία αν δεν αποδοθούν ευθύνες».

Η δημόσια έρευνα για το Γκρένφελ, που ολοκληρώθηκε το 2024 και κόστισε πάνω από 200 εκατομμύρια λίρες, κατέληξε σε σαφές συμπέρασμα: οι αποτυχίες της ιδιωτικής και δημόσιας διοίκησης κόστισαν ανθρώπινες ζωές. Το «Grenfell: Uncovered», με την παγκόσμια βεληνεκές του Netflix, έρχεται να δώσει κραυγή στους επιζώντες και τους νεκρούς – και να θυμίσει σε όλους πως τέτοια εγκλήματα δεν πρέπει να ξεχνιούνται.

Το «Grenfell: Uncovered» προβάλλεται στο Netflix από τις 20 Ιουνίου