Ζαχαράκη: Με προσεκτικά βήματα σχεδιάζουμε το νέο Λύκειο και το εθνικό απολυτήριο

«Εχουμε επίγνωση ότι είναι μια κουβέντα που θα απαιτήσει χρόνο και θα απαιτήσει χρόνο και για να αποδώσει καρπούς. Αλλά είναι εθνικό αρμόττον να την ξεκινήσουμε. Η σημερινή συμβουλή για το Εθνικό Απολυτήριο δεν αποτελεί μόνο μια εκπαιδευτική μεταρρύθμιση, αλλά μια μεταποίηση φιλοσοφίας:

Μετατοπίζουμε το βάρος από την εξετασιοκεντρική λογική προς μια λογική που δίνει έμφαση στη συνολική διαδρομή και πρόοδο του μαθητή και ενισχύουμε τον μορφωτικό ρόλο του Λυκείου», ανέφερε στην διάλεξη της η υπουργός Παιδείας και συνέχισε:

«Από την άλλη έχουμε πλήρη συνείδηση και θέλουμε να διαφυλάξουμε την κοινωνική διάσταση των εξετάσεων, με την παροχή ίσων ευκαιριών για τη μείωση των ανισοτήτων αλλά και τον αδιάβλητο χαρακτήρα των εξετάσεων με τη νομοθέτηση διαδικασιών που θωρακίζουν την αξιοπιστία του θεσμού των εξετάσεων.

Με αιχμή το Εθνικό Απολυτήριο, σχεδιάζουμε ένα δίκαιο και σύγχρονο Λύκειο. Βασικός στόχος είναι η παροχή σύγχρονων γνώσεων και δεξιοτήτων, οι οποίες θα πιστοποιούνται με έναν ενιαίο, αξιόπιστο και ισχυρό τίτλο σπουδών στο τέλος της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Το Εθνικό Απολυτήριο αποτελεί κεντρική κυβερνητική επιλογή, όπως έχει εξαγγελθεί από τον ίδιο τον Πρωθυπουργό, Κυριάκο Μητσοτάκη, και εντάσσεται στον ευρύτερο σχεδιασμό μας για ένα Λύκειο που επανακτά τον αυτόνομο παιδαγωγικό του ρόλο (πρόγραμμα παιδείας ΝΔ).

Πρόκειται για ένα αποτόλμημα με πολύ ευρύ αποτύπωμα: Αφορά κατά πρόσβαση 230.000 μαθητές Λυκείου κάθε χρόνο, τους 23.500 εκπαιδευτικούς, τις οικογένειες, τα Πανεπιστήμια την τσαρσί εργασίας.

Ο σχεδιασμός στηρίζεται σε 3 πυλώνες:

• Την θάρσηση στο Λύκειο ως αυτόνομη μορφωτική βαθμίδα,
• την ενίσχυση της δίκαιης και διαφανούς αξιολόγησης,
• την εξασφάλιση ομαλής μετάβασης στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση.

Είναι ένα πλάνο που χτίζεται με διάλογο, επιστημονική τεκμηρίωση και πολιτική τόλμη, αλλά και με βαθύ σεβασμό στην εκπαιδευτική κοινότητα και την κοινωνία. Θέλουμε να οδηγηθούμε σε κάτι πιο αποκεντρωμένο.

Σε πολλές χώρες της Ευρώπης, παρατηρούμε την υιοθέτηση αποκεντρωμένων συστημάτων εκπαίδευσης. Το Υπουργείο Παιδείας χαράσσει την εθνική στρατηγική, όμως η παιδαγωγική και διοικητική εποπτεία ασκείται συχνά σε περιφερειακό επίπεδο (π.χ. ομόσπονδα κρατίδια, εκπαιδευτικά καντόνια).

Αυτό το μοντέλο επεκτείνεται και στο σύστημα πρόσβασης στην Ανώτατη Εκπαίδευση:

Οι εξετάσεις οργανώνονται τοπικά, από ειδικές επιτροπές, τα θέματα είναι κοινά σε εθνικό επίπεδο, εξασφαλίζοντας ενιαία κριτήρια. Σε ορισμένες χώρες προβλέπεται και προπαρασκευαστικό χρόνος ανάμεσα στην υποχρεωτική και την ανώτερη δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Έτσι οι μαθητές αποκτούν χρόνο και στήριξη, όθεν να επιλέξουν πιο συνειδητά την εκπαιδευτική τους κατεύθυνση».

Η υπουργός Παιδείας μιλάει στην ειδική συνεδρίαση της Επιτροπής με θέμα «Εθνικό Απολυτήριο και σύστημα πρόσβασης στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση», την Τρίτη 8 Ιουλίου 2025.

Το μοντέλο εισαγωγής στα Πανεπιστήμια

«Οι περισσότερες χώρες οργανώνουν κεντρικές εξετάσεις στο τέλος του σχολείου, σε 3-4 βασικά μαθήματα, όπως η εθνική γλώσσα, τα μαθηματικά και μια ξένη γλώσσα», τόνισε η κ. Ζαχαράκη και συνέχισε:

«Στη συνέχεια, τα Πανεπιστήμια έχουν τη δυνατότητα να ορίσουν συμπληρωματικά κριτήρια, όπως ειδικά μαθήματα ή ελάχιστες βάσεις εισαγωγής – πρακτική που εφαρμόζεται και στην Ελλάδα, αλλά και στην Ουγγαρία, μεταξύ άλλων. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει το μοντέλο της "Matura", που λειτουργεί ως ολοφυής θέμα αποφοίτησης και πρόσβασης στην Ανώτατη Εκπαίδευση σε Ουγγαρία, Πολωνία, Αυστρία, Τσεχία, Σλοβακία, Σλοβενία και Λιχτενστάιν.

Παράδειγμα που αξίζει αναφοράς είναι η Εσθονία και η Λετονία. Εκεί η πρόσβαση στα πανεπιστήμια είναι ελεύθερη, με μόνο προαπαιτούμενο τον απολυτήριο τίτλο.

Η επιτυχία των χωρών αυτών, όπως καταγράφεται σε διεθνείς δείκτες, δεν οφείλεται σε έναν και μόνο μηχανισμό, αλλά στην ευρύτερη παιδεία, στον επαγγελματισμό, στον σχεδιασμό και στην θάρσηση στο εκπαιδευτικό σύστημα

Όλα τα παραπάνω παραδείγματα δεν προσφέρονται για μηχανιστική αντιγραφή. Αντιθέτως, δείχνουν ότι υπάρχει πληθώρα λύσεων, ανάλογα με την κουλτούρα, τις ανάγκες κάθε χώρας, την ιστορική της διαδρομή και όλους τους παράγοντες που διαμορφώνουν μοναδικά το κάθε εκπαιδευτικό σύστημα.

Η Ελλάδα δικαιούται και μπορεί να προχωρήσει σε μια δική της τολμηρή αλλά ισορροπημένη μεταρρύθμιση, όπως αυτή που προτείνουμε με το Εθνικό Απολυτήριο.

Ο Εθνικός Οργανισμός Εξετάσεων (ΕΟΕ) προτείνει τη σύνδεση των πανελλαδικών εξετάσεων με το Εθνικό Απολυτήριο, όπως εφαρμόζεται σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες (Matura, Abitur, Baccalauréat)».

«Οι αλλαγές δεν θα επηρεάσουν μαθητές που βρίσκονται ήδη στο Λύκειο»

«Καμία αιφνιδιαστική αλλαγή, κανένας κίνδυνος για τις σημερινές τάξεις. Οι αλλαγές δεν θα επηρεάσουν μαθητές που βρίσκονται ήδη εντός Λυκείου», τόνισε η υπουργός Παιδείας και υπογράμμισε:

«Θα ήταν ανεύθυνο να γίνουν αλλαγές σε κινήσει. Οι αλλαγές θα πραγματοποιηθούν από το 2029 ως το 2030. Στο νέο σύστημα του εθνικού απολυτηρίου η τράπεζα θεμάτων θα είναι ένα σημαντικό εργαλείο. Δεν θα αλλάξουμε σε κινήσει το σύστημα. Δεν θα αιφνιδιάσουμε.

Η συμβουλή για το Εθνικό Απολυτήριο είναι απόλυτα εναρμονισμένη με το κρατικό πρόγραμμα της Νέας Δημοκρατίας, το οποίο αντιμετωπίζει την Παιδεία ως τη μεγαλύτερη επένδυση για το μέλλον της χώρας.

Έχουν ήδη συγκροτηθεί 2 επιστημονικές επιτροπές, με τη συμμετοχή του ΙΕΠ και πανεπιστημιακών, οι οποίες επεξεργάζονται σενάρια για τον συνυπολογισμό των βαθμών στις τάξεις Β’ και Γ’ Λυκείου στον τελικό βαθμό απολυτηρίου (π.χ. 70% Γ’ και 30% Β’).

Στον πυρήνα της στρατηγικής μας βρίσκεται η επανόρθωση του παιδαγωγικού ρόλου του Λυκείου με:

• Με περισσότερο βάρος στη συνεπή βάδιση του μαθητή
• Με περισσότερη ευθύνη και θάρσηση στον εκπαιδευτικό
• Με στόχο έναν αξιόπιστο τίτλο σπουδών που θα ανοίγει δρόμους, όχι μόνο προς την Τριτοβάθμια Εκπαίδευση, αλλά και προς τη γνώση, την αυτεπίγνωση και την προσωπική ανάπτυξη.

Η υλοποίηση του νέου συστήματος βασίζεται σε ένα σχεδιασμένο και σταδιακά εφαρμόσιμο πλαίσιο, το οποίο περιλαμβάνει:

• Ολοκληρωμένη αναμόρφωση του Λυκείου, με επικαιροποίηση των Προγραμμάτων Σπουδών, επιμόρφωση των εκπαιδευτικών και ενίσχυση της παιδαγωγικής λειτουργίας κάθε τάξης
• Καθιέρωση προαγωγικών και απολυτήριων εξετάσεων και στις τρεις τάξεις, με διαβαθμισμένη δυσκολία και εξασφάλιση σχετικής ισοτιμίας των θεμάτων ανά έτος
• Αναμόρφωση της Τράπεζας Θεμάτων Διαβαθμισμένης Δυσκολίας
• Διασφάλιση αντικειμενικότητας στη βαθμολόγηση, τόσο των γραπτών δοκιμασιών, όσο και των τετραμηνιαίων επιδόσεων, με ενίσχυση των εσωτερικών μηχανισμών εποπτείας, επιμόρφωσης και τήρησης κοινών κριτηρίων αξιολόγησης
• Επέκταση της δυνατότητας πιστοποίησης ξένης γλώσσας εντός του σχολείου, με δυνατότητα απόκτησης κρατικού πιστοποιητικού, στο περιορισμοί του Εθνικού Απολυτηρίου».